In het Deventer stadsrecht van 1642 stond op verkrachting, bloedschande en sodomie de doodstraf. Van één sodomiet is bekend dat deze in 1781 is veroordeeld tot verbanning uit de provincie Groningen: Rudolphus, een in die stad woonmachtige nazaat uit de Deventer muntmeesters- en drukkersfamilie Marinus. Weer een ander familielid had later drukkerij de Lange.
Een ander geval was Mattie Jacobs, een meisje uit Amsterdam, die zich in mannenkleren hulde en in 1700 onder de naam Nicolaas Heermink trouwde met Aaltje Theunis in de Grote Kerk in Deventer. Ze waren zeven jaar getrouwd tot Mattie werd ‘ontdekt’ als vrouw. Ze moest in mannenkleren een strenge geseling ondergaan op het schavot voor het stadhuis (Grote Kerkhof). Vervolgens werd ze in vrouwenkleren gestoken en levenslang uit de stad verbannen.
In de periode 1730-1733 was er opeens een ware klopjacht op sodomieten (vooral in Utrecht, Holland en Groningen), waarbij honderden personen terechtgesteld of levenslang verbannen werden. Over Deventer zijn uit die periode geen gegevens bekend.
Rond 1800 werd de strafvrijheid voor sodomieten ingevoerd door de Code Pénal van keizer Napoleon. Echter de politie bleef wel op homo’s jagen. In 1911 werd onder druk van christelijke politici de leeftijdsgrens voor seksueel contact met iemand van hetzelfde geslacht gesteld op 23 jaar, voor hetero’s was dit 16 jaar. Bij overtreding stond er gevangenisstraf op van maximaal vier jaar.
Tijdens de Duitse bezetting werd seksueel contact met iemand van hetzelfde geslacht helemaal verboden. In schril contract met Duitsland zijn toen in Nederland geen homo’s omgekomen vanwege hun homo-zijn.
Titelblad ‘Helsche Boosheit of Grouwelyke Zonde van Sodomie’ uit 1731 (RHC Groninger Archieven)
