1988 – Oprichting COC-koor Cantate So Do Mi
In maart 1988 was het kantoortje op de bovenverdieping van het toenmalige COC-pand op de hoek van de Assenstraat/Brink even het toneel van een luidruchtige, doch zeer muzikale bevalling. Een aantal enthousiastelingen uit homoseksueel Deventer had het idee opgevat om samen te gaan zingen en deze bijeenkomst resulteerde in de geboorte van het eerste Nederlandse gemengde homokoor Cantate So Do Mi.
Dit Deventer COC-koor begint met veertien leden en het allereerste optreden voor eigen parochie is op zondag 5 juni tijdens de allerlaatste Zondagavondshow van Ab Kranenburg.
Vanaf het begin was reeds duidelijk dat Cantate So Do Mi niet zomaar een koor was. De leden waren het erover eens dat het repertoire een duidelijke link moest hebben met homoseksualiteit. Tijdens de eerste repetities kwam dit nog niet echt uit de verf. Er werden veel canons en andere gemakkelijke liedjes gezongen om aan elkaars stemmen te wennen en dirigent Teun Jansen had de taak om zo’n twintig individuen samen te voegen tot één geheel.
Op zoek naar meer repertoire
Daarna nam het repertoire een vlucht. Veel van de koorleden ontpopten zich als ware tekstschrijvers en Teun Jansen had altijd wel een melodie bij de hand waar de tekst op paste of anders componeerde hij zelf iets. Zo ontstonden liederen die de trouwe bezoekers van het COC-koor ongeveer uit hun hoofd kenden. Zo was er het ‘Psalm-lied’, dat in dertien coupletten vertelde over Marcel die in een klein dorpje woonde, er achter kwam dat hij homoseksueel was, werd verstoten door zijn ouders en in Deventer zijn bevrijding meemaakte. Ook tot het vaste repertoire hoorde het lied over Els en Ans, dat verhaald van geroddel over twee vriendinnen die samenwonen; zelf de boormachine kunnen hanteren en nooit uitgaan, want “je zou je liefste maar verliezen aan een krukje aan de bar, ’t is toch bizar”. Verder was er het lied over de Glazenwasser; een gedicht van muziek voorzien door Teun Jansen over een heer die lustfantasiëen ontwikkelt over een glazenwasser.
Ook bestaande liederen werden door Cantate So Do Mi, soms slechts door het veranderen van één enkel woord in de tekst, voorzien van een homoseksuele lading en vol overtuiging ten gehore gebracht. “Is she really going out with her”, oorspronkelijk van Joe Jackson, is hier een goed voorbeeld van. Het succesnummer “Peter”, begin jaren zestig op de plaat gezet door meisjeskoor Sweet Sixteen, werd voorzien van een roze sjaal in plaats van een rode; met handgebaren werd bovendien benadrukt dat Peter ‘zo’ is en vanzelfsprekend niet naar meisjes omkeek. Verder mag het nummer “Manuela” van Jacques Herb niet onvermeld blijven; hiervan werd de tekst door Yvonne Jongejan nogal uitgesproken richting de lesbische belevingswereld aangepast.
Anekdote: Optreden 10 maart 1989 in het COC-pand te Deventer
‘Het 20-koppen tellende koor bracht een zeer afwisselend programma. Dat was opgebouwd uit liedjes van verschillende muzikale stijlen zoals: klassiek, muziek uit de jaren ’60, rock ’n roll, maar ook hedendaagse pop. Dus was er voor elk wat wils.
Het koor liet haar stem galmen door de overvolle zaal en het publiek kreeg zeker waar voor hun geld. Zoals aan alle leuke dingen komt ook aan een optreden van dit fantastische koor ook een einde. Na ruim een uur zingen wilde het koor besluiten met het ‘Vaarwel’ van Robert Long. Toen dit nummer gezongen was, was het publiek het niet eens met het afscheid en vroeg om een toegift. Het koor genoot nog even van de staande ovatie om hierna weer te verschijnen op het podium. Na het suksesnummer ‘Peter’ en de tweede ovatie vervoegden de koorleden zich bij familie en vrienden om onder het genot van een drankje over het voorafgaande na te praten.’
(verslag uit Flipo nummer 7 – mei 1989)
Succes in binnen- en buitenland
In de ruim tien jaar dat Cantate So Do Mi bestond heeft het koor, over het algemeen, met veel succes opgetreden in eigen huis, diverse locaties in de regio en in het land met zelfs een stapje over de grens tijdens de Roze Zaterdag in Antwerpen. Ook heeft het koor aan verscheidene korenfestivals deelgenomen, waar het vaak geprezen werd voor de combinatie van eigen nummers en verrassende covers en hun spontane verschijning.
Halverwege de jaren negentig werd het steeds moeilijker om een dergelijk koor op peil te houden. Zangers en zangeressen van het eerste uur stopten om verschillende redenen en het bleek lastig om nieuwe koorleden te werven. Ook dirigent Teun Jansen ging verhuizen en moest, na eerst een periode heen-en-weer-reizen, toch erkennen dat het lastig is een koor op afstand te begeleiden. Een nieuwe dirigente in de persoon van Devatara Notenbomer werd in 1996 gevonden, maar wegens het aanvaarden van een nieuwe baan moest ook zij na twee jaar het dirigeerstokje aan de wilgen hangen. Aangezien het aantal koorleden inmiddels onder de kritieke grens gekomen was, zat er voor de overgebleven leden weinig anders op dan eind 1998 het doek te laten vallen. Dit overigens na een intensieve actie waarbij geprobeerd werd om nieuwe leden en een nieuwe dirigent te werven. Er bestond wel de intentie om daarna nog een ‘koorwerkgroep’ op te richten om een aantal malen per jaar voor iedereen te zingen die daar zin in had. Na echter één avond ‘Christmas Carols’ rond kerst 1998 is er geen verdere informatie gevonden over deze koorwerkgroep, zodat dit waarschijnlijk een kort leven heeft geleid.
In november 2010 was er nog een kortstondige opleving van Cantate So Do Mi tijdens het Roze Korenfestival in Deventer. Tijdens een reünie voorafgaand aan dat festival konden alle oud-koorleden nog herinneringen ophalen aan de tien muzikaalste jaren van COC Deventer.
(bij het samenstellen van dit artikel is mede gebruik gemaakt van het overzicht ‘Tien jaar Cantate So Do Mi’ door Christiaan Dobma – Flipo nummer 39 – december 1998)
COC-projectkoor in 2013
Op 27 april 2013 was er een eenmalig optreden van het COC-projectkoor bij de voorstelling ‘Ik Zie Je’ door Ellen Kiewiet. Een verslag van dit koor en het optreden is via deze link te lezen.
